Dat knagende gevoel: Begrijpen wat angst in je hoofd en lichaam doet
Herken je dat? Een plotselinge golf van onrust die door je lichaam trekt. Gedachten die maar blijven malen en je ’s nachts wakker houden. Een hart dat tekeergaat, zonder duidelijke reden. Angst is een universele menselijke ervaring. Het is een ingebouwde alarmbel, een slim beveiligingssysteem dat ons waarschuwt voor dreigend gevaar.
Maar wat als die alarmbel te pas en te onpas afgaat? Wat als het systeem overgevoelig is en reageert op situaties die eigenlijk veilig zijn? Dan wordt angst geen beschermer meer, maar een last die je levenskwaliteit aantast. In deze blogpost gaan we dieper in op wat er precies gebeurt wanneer jouw innerlijke alarmbel wordt geactiveerd.
Het gaspedaal van je zenuwstelsel
Net als bij stress, speelt je autonome zenuwstelsel een hoofdrol bij angst. Je kan het zien als het gaspedaal (het sympathisch zenuwstelsel) en het rempedaal (het parasympatisch zenuwstelsel) van je lichaam.
Wanneer je brein een dreiging waarneemt, of die nu echt is (een auto die op je afrijdt) of ingebeeld (de gedachte "wat als ik faal?"), duwt het vol op het gaspedaal. Dit activeert de bekende ‘vecht-of-vlucht’-reactie. In een oogwenk wordt je lichaam klaargestoomd voor actie, overspoeld met stresshormonen zoals adrenaline. Dit is een briljant overlevingsmechanisme, maar het vergt enorm veel energie.
Het probleem ontstaat wanneer dit systeem chronisch wordt ingedrukt, en het rempedaal dat voor rust en herstel zorgt nauwelijks wordt aangeraakt.
De fysieke storm: Hoe angst voelt in je lichaam
Die activering van je gaspedaal voel je door je hele lijf. Het zijn geen ‘ingebeelde’ klachten; het is een reële, fysiologische reactie. Misschien ervaar je:
-
Een bonzend hart of hartkloppingen: Je hart pompt harder om zuurstofrijk bloed naar je spieren te sturen.
-
Een snelle, hoge ademhaling: Je lichaam wil zoveel mogelijk zuurstof binnenkrijgen. Dit kan leiden tot duizeligheid of een benauwd gevoel.
-
Trillende handen of spierspanning: Je spieren staan letterlijk ‘op scherp’, klaar om te vechten of te vluchten.
-
Maag- en darmklachten: De spijsvertering wordt op een laag pitje gezet, want die is niet nodig in een noodsituatie. Dit veroorzaakt dat typische ‘knoop in de maag’-gevoel.
-
Zwetende handen of opvliegers: Je lichaam reguleert zijn temperatuur ter voorbereiding op inspanning.
Het enge hieraan is dat deze symptomen een eigen leven kunnen gaan leiden. Je voelt je hart tekeergaan, denkt "help, ik krijg een hartaanval!", wat je angst versterkt en de symptomen erger maakt. Zo beland je in een vicieuze cirkel.
Begrijpen dat deze fysieke sensaties een logisch gevolg zijn van een overactief alarmsysteem, is de eerste, cruciale stap naar verandering. Het betekent dat je niet ‘gek’ wordt, maar dat je lichaam sterk reageert. De kunst is om je zenuwstelsel te leren dat het vaker op de rem mag duwen.
In de volgende blogpost reik ik je concrete strategieën aan om dat rempedaal te vinden en bewuster te gebruiken in je dagelijks leven.
